کودک آزاری نویسنده : پروانه صفایی مقدم ، دکتر روانشناس
دکتر پروانه صفایی مقدم ، روانشناس خوب ، روانشناس خوب زن
“کودک آزاری” عبارت است از هر گونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک طفل شود، برخی از این آثار میتواند مخفی باشد. ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن او از غذا، حبس در حمام یا زیر زمین اشکال مخفی کودک آزاری است.
تنبیه بدنی و تجاوز جنسی به کودک هم از انواع کودک آزاری فیزیکی است که علائم آن قادر به ردیابی است.
“کودک آزاری” مربوط به طبقه خاصی نمیشود و فقر فرهنگی به اندازه فقر اقتصادی میتواند در آن خطر آفرین باشد، به نحوی که مسئله کودک آزاری در بین افراد تحصیلکرده و با بضاعت مالی خوب هم دیده میشود.
در این میان باید توجه داشت که ” کودک آزاری” با “تنبیه بدنی” متفاوت است. با تنبیه به کودک میفهمانند که باید رفتار خود را اصلاح کند؛ اما متاسفانه به علت عدم آگاهی و همچنین نقض قانونی بسیاری از پدران و مادران به بهانه تنبیه کودکان خود را در معرض هر گونه آسیب روحی و روانی قرار میدهند.
بدرفتاری با کودکان معمولاً در چهار حوزه مورد بررسی قرار می گیرد؛ کودک آزاری جسمی (physical child abuse)، کودک آزاری عاطفی (emotional child abuse)، کودک آزاری جنسی (sexual child abuse) و غفلت (neglect).
انواع کودک آزاری
بد رفتاری با کودکان معمولا در چهار حوزه مورد بررسی قرار می گیرد .
۱-کودک آزاری جسمی physical chil abuse
۲- کودک آزاری عاطفی emotional child abuse
۳- کودک آزاری جنسی sexual child abuse
۴- غفلت ( بی توجهی ) neglect
۱-کودک آزاری جسمی :به طور کلی کودک آزاری آسیبی که مواردی چون ضربه زدن ، داغ کردن با کبریتو سیگار سوزاندن ، آسیب رساندن به سر ، شکستگی ، آسیبهای درونی ، زخمی کردن ، گاز گرفتن ، یا هر شیوه دیگری از آسیب جسمانی را شامل می شود
۲- کودک آزاری عاطفی : بد رفتاری های عاطفی آسیبی اساسی و قابل توجه است که کارکرد های روانشناختی رفتار و رشد کودک را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و طرد و محرومیت عاطفی ، بر خورد خشونت آمیز خانواده ، انتقاد ، تحقیر و انتظارات نا مناسب از کودک ، کودک آزاری عاطفی تلقی می شود . بد رفتاری عاطفی معمولا بابد رفتاری جسمی و کلامی همراه است .
۳- کودک آزاری جنسی : تماس یا تعامل بین کودک و فرد بزرگسال ، هنگامی که از کودک برای تحریک جنسی استفاده می شود . دامنه و یعنی دارد که شامل مواردی چون نمایش آلت تناسلی فرد بزرگسال به کودک ، مجبور کردن کودک به نشان دادن آلت تناسلی خود به فرد بزرگسال و…
۴- غفلت : عبارت است از حذف یا نا دیده گرفتن کودک که ممکن است با آزار بدنی همراه باشد ، غفلت به منزله الگوی پایداری است که بیانگر رابطه متقابل و اندک والدین و مراقبان با کودک ، حذف و عدم تامین نیازهای اولیه جسمی کودک مثل تغذیه –بهداشت –پوشاک –تربیت و اراز عشق و علاقه می باشد .
دو مورد دیگر هم که معمولا به عنوان کودک آزاری تلقی می شوند عبارتند از :
۵- بهره کشی اقتصادی : والد یا مراقبان برای کسب در آمد فشار زیادی به کودک خود تحمل می کنند ، در حالی که در مورد نحوه خرج کردن آن هیچ گونه اختیاری به آنرا نمی دهند .
۶- بد رفتاری آموزشی : فشار و آسیبهای احتمالی که از طریق نظام آموزشی ، معلمان ، شیوه های تدریس ، محتوای کتابها و… در کودکان ایجاد می شود . تاکید بر نمره گرایی . نادیده گرفتن تفاوتهای فردی . ایجاد رقابتهای شدید ، ایجاد فشار روانی بر کودک به علت انتظارات بیش از حد در این حوزه قرار می گیرد . آثار و پیامدهای کودک آزاری :
مطالعات متعدد آثار اولیه دراز مدت کودک آزاری را در قربانیان نشان داده است . آثار اولیه ممکن است شامل ترسهای شدید –اضطراب –احساس گناه –افسردگی –مشکلات بین فردی و رفتارهای نا مناسب –نا کامی –واکنشهای منفی رفتاری –مبارزه منفی –عدم احساس امنیت –معلولیتهای جسمی و ذهنی ( ایجاد نقصهای دائم یا موقت ) افسردگی –پرخاشگری –کمبود اعتماد به نفس –خود کشی –خود آزاری . علاوه بر نتایج فوری جسمی –روانی کودکانی که قربانی خشونت خانواده هستند مستعد رخی مشکلات رشدی می شوند . نوزادانی که با آنرا بد رفتاری می شود به احتمال زیاد نسبت به مادران خود به طور مضطرب دلبسته می شوند در حالی که کودکان عادی چنین نیستند .
از لحاظ عاطفی این کودکان منزوی و منفعل هستند یا پرخاشگری و رفتار های مخالفت آمیز بروز می دهند .
آسیب مغزی –نا توانی در یادگیری –عقب ماندگی ذهنی –عقب ماندگی ثانویه –رفتار های ضد اجتماعی و پر خاشگرانه –بزهکاری و رفتار و رفتار مجرمانه بزرگسالی از جمله آثار کودک آزاری است .
توجه به آثار کوتاه مدت و بلند مدت کودک آزاری در ارائه طرح در مانی مناسب از اهمیت بسیار بر خوردار است و نتایج مورد آزار قرار گرفتن یک کودک بر اساس شدت آزار و محیط پیرامئنکودک متفاوت است . اگر محیط اجتماعی یا خانواده یا مدرسه پرورش دهنده و حمایت کنندهباشد احتمالا کودک نتیجه یا برونداد بهتری خواهد داشت . مشاهده هرگونه رفتار مضطرب در کودک که ممکن است با رفتارهای مانند گربه و بدخلقی نیز همراه باشد، می توان بیانگر کودک آزاری باشد.این اضطراب می تواند روی عملکرد رفتاری”، شخصیتی و درسی کودک تاثیر منفی بگذارد.
مطالعات متعدد آثار اولیه دراز مدت کودک آزاری را در قربانیان نشان داده است . آثار اولیه ممکن است شامل ترسهای شدید –اضطراب –احساس گناه –افسردگی –مشکلات بین فردی و رفتارهای نا مناسب –نا کامی –واکنشهای منفی رفتاری –مبارزه منفی –عدم احساس امنیت –معلولیتهای جسمی و ذهنی ( ایجاد نقصهای دائم یا موقت ) افسردگی –پرخاشگری –کمبود اعتماد به نفس –خود کشی –خود آزاری . علاوه بر نتایج فوری جسمی –روانی کودکانی که قربانی خشونت خانواده هستند مستعد رخی مشکلات رشدی می شوند . نوزادانی که با آنرا بد رفتاری می شود به احتمال زیاد نسبت به مادران خود به طور مضطرب دلبسته می شوند در حالی که کودکان عادی چنین نیستند .
از لحاظ عاطفی این کودکان منزوی و منفعل هستند یا پرخاشگری و رفتار های مخالفت آمیز بروز می دهند .
آسیب مغزی –نا توانی در یادگیری –عقب ماندگی ذهنی –عقب ماندگی ثانویه –رفتار های ضد اجتماعی و پر خاشگرانه –بزهکاری و رفتار و رفتار مجرمانه بزرگسالی از جمله آثار کودک آزاری است .
توجه به آثار کوتاه مدت و بلند مدت کودک آزاری در ارائه طرح در مانی مناسب از اهمیت بسیار بر خوردار است و نتایج مورد آزار قرار گرفتن یک کودک بر اساس شدت آزار و محیط پیرامئنکودک متفاوت است . اگر محیط اجتماعی یا خانواده یا مدرسه پرورش دهنده و حمایت کنندهباشد احتمالا کودک نتیجه یا برونداد بهتری خواهد داشت .
برای مطالعه بیشتر:
امنیت هیجانی توسط توسط : دکتر پروانه صفایی مقدم ، دکتر روانشناس
خطاهای شناختی رایج در افراد زودرنج – نویسنده پروانه صفایی مقدم ، دکتر روانشناس